Afgelopen week deed Corien Wortmann een oproep in de Telegraaf om het korten van de pensioenen te voorkomen. PensioenPro vroeg de LvOP-fractie wat wij hiervan vinden. Dit is het artikel dat zij erover schreven. Hieronder onze volledige reactie.
Wat vindt LvOP van het versoepelen van de rekenregels?
Laten we vooropstellen dat het hoog tijd wordt voor een nieuw pensioencontract. Een pensioencontract waar wel duidelijk vastligt wie recht heeft op welk deel van het collectieve pensioenvermogen. Om nu in het huidige contract, waar de eigendomsrechten niet duidelijk zijn, de spelregels (rekenregels) te veranderen vinden we niet juist. Het zijn sociale partners bij veel bedrijfstakpensioenfondsen, zoals het ABP, die veel te ambitieuze toezeggingen hebben gedaan, terwijl de financiering vaak niet op orde is. De premie bij ABP wordt structureel laag en niet economisch kostendekkend vastgesteld. Door voorzichtig om te gaan met de toekomstige verplichtingen vergroot je de kans om na te kunnen blijven komen. De huidige hoge beleggingsrendementen waar het ABP prat op gaat veranderen niks aan deze realiteit.
Is het Verantwoordingsorgaan gevraagd naar zijn mening over het versoepelen van de regels
Nee, wel is tijdens de laatste vergadering medegedeeld dat de voorzitter van ABP die dag een interview had gegeven met de Telegraaf. En het VO is geïnformeerd over de omstandigheid dat ABP ruimte zag om buiten de lijntjes te kleuren in het nieuwe pensioencontract. Die ruimte om creatief te gaan boekhouden zou men dan ook nu al willen toepassen.
Wat betekent het voor jonge deelnemers als ABP zijn zin krijgt?
Allereerst de definitie; de jonge deelnemer in deze discussie is betrekkelijk. Hoe langer je leeft, hoe groter de kans dat het uitstellen van deze korting als een boemerang bij je terugkomt. Dus ook vijftigers mogen zich als ‘jongeren’ aangesproken voelen. Mogelijk weet ABP met deze boekhoudkundige truc de aankomende korting te voorkomen. Dat zorgt er niet voor dat ABP weer financieel gezond is. Elke euro die nu wordt uitgekeerd kan niet meer in de toekomst worden uitgekeerd. Het enige wat gebeurt is dat een impopulaire maatregel wordt uitgesteld. Als we over enkele jaren weer tegen een korting aanlopen, dan begint het circus weer opnieuw en worden er vast weer trucs uit de kast gehaald om de korting te voorkomen. En zo schuift ABP de problemen voor zich uit. Jongere deelnemers zijn het kind van de rekening.
DNB-president waarschuwde eerder deze week dat jongeren de dupe worden bij het versoepelen van de regels als een korting dreigt. Deelt LvOP die opvatting?
LvOP kan de standpunten van de president van De Nederlandsche Bank volledig onderschrijven.
Pensioenfondsen hadden in het verleden een forse buffer en de rekenrente van 4 procent lag toen ruim onder de marktrente. Dankzij die prudentie hebben de pensioenfondsen forse tegenvallers kunnen opvangen, zoals de crash van de dotcom bubbel en de financiële crisis van 2008. Inmiddels zijn de buffers volledig verdwenen en gebruiken we een rekenrente die boven de marktrente ligt (UFR). Met andere woorden er is geen enkele marge meer. Je moet er niet aan denken dat er nu nogmaals een crisis a la 2008 optreedt. Als Mevrouw Wortmann haar zin krijgt worden die risico’s voor toekomstig gepensioneerden alleen nog maar groter. Het is daarom goed dat we een onafhankelijke toezichthouder als DNB is die de kortzichtige houding van pensioenfondsbestuurders enigszins corrigeert.
Het verleden laat zien dat iedere keer als een kortingsmoment eraan zat te komen de pensioenfondsenlobby, ABP voorop, de kortingen probeerde uit te stellen. Voor de framing wordt de focus gelegd op het ‘moeten korten’ op de korte termijn. Maar de werkelijkheid is dat ABP al veel langer aan het uitstellen is. DNB heeft volledig gelijk als ze stellen dat de kortingen niet nog verder moeten worden uitgesteld.
Is hier volgens LvOP sprake van een wijziging in het communicatiebeleid?
Op 18 juli waarschuwt ABP nog dat het waarschijnlijk moet korten in 2020 omdat huidige regels nog gelden. Op 20 september nieuwe waarschuwing met oproep om vaart te maken met nieuw contract (en focus weer op de rendementen). Op 27 september geeft ABP nadere invulling aan die oproep: pas de rekenregels aan.
Hier spelen twee zaken: de vraag naar een mogelijk wijziging van het communicatiebeleid en de vraag naar de verwarrende manier van communiceren door ABP.
Communicatiebeleid
Dit is naar onze mening formeel geen wijziging in het communicatiebeleid waarop het Verantwoordingsorgaan een adviesrecht heeft. Communicatiebeleid ziet vooral op de vraag hoe men communiceert (tv, krant, website) en wat de doelen van de communicatie zijn (o.a. deelnemerstevredenheid). Daarover heeft het Verantwoordingsorgaan geadviseerd.
Een adviesrecht ziet -kortgezegd- op besluiten die ABP neemt met betrekking tot het uitvoeren van de bestaande pensioenregeling, zoals een premiebesluit of een kortingsbesluit.
Wat hier gebeurt is dat het ABP bestuur eigenhandig de lobbymachine in gang heeft gezet. Daarmee wil ze dus op korte termijn een kortingsbesluit, waar wél adviesrecht geldt, voorkomen, en hoeft ze de kortingsmaatregel niet uit te leggen aan deelnemers. In plaats daarvan gaat ze op eigen houtje lobbyen voor aanpassing van de regels, zonder de deelnemers daarin te kennen. Het mantra dat het allemaal ‘niet uit te leggen valt’, komt eerlijk gezegd weinig professioneel over uit de mond van pensioenfondsbestuurders. Daarvoor zijn ze namelijk aangesteld en krijgen ze goed betaald.
Verwarrende manier van communiceren door ABP
Verder komt de vraag op wat de deelnemer heeft aan deze manier van communiceren? De boodschap geeft wellicht een goed gevoel, waardoor iedereen weer rustig kan gaan slapen? ABP als held, maar in werkelijkheid een wolf in schaapskleren, die risico’s doorschuift naar jongeren, zonder dat ze zich dat beseffen. Dat maakt deze manier van communiceren in ieder geval niet evenwichtig, want ABP vertelt slechts het halve verhaal.
Tot slot
We zien het plan dat de 5 grootste bedrijfstakpensioenfondsen van Nederland kennelijk samen smeden overigens met belangstelling tegemoet. Op pensioenfondsbesturen rust de zware taak van evenwichtige belangenafweging, dus laat maar zien hoe de herverdeling tussen generaties en groepen uitpakt door wijziging van de spelregels tijdens het spel. Naast grote herverdelingseffecten binnen ABP, waar risico verschuift van oud naar jong, kan dit achterkamertjesplan wel eens het paard van Troje zijn dat de politiek straks binnenhaalt. Door de nieuwe rekenregels naar voren te halen in bestaande pensioenafspraken, probeert men wellicht ook het zogenoemde invaarrisico naar de overheid te verschuiven?