Verslag van vier jaar in het verantwoordingsorgaan
Als leden van het verantwoordingsorgaan bij ABP gaan we jammer genoeg niet over de toekomst van het pensioenstelsel als geheel. Omdat het ABP ondertussen wel met afstand het grootste pensioenfonds van Nederland is, kan het wel indirecte invloed uitoefenen. De mening van ABP – die zij actief ventileert – weegt immers wel degelijk zwaar mee in politiek Den Haag. Aangezien de pensioenen ons aan het hart gaan, hebben ook wij uiteraard wel een mening over de toekomst van het pensioenstelsel.
De Lijst voor Onafhankelijk Pensioentoezicht (LvOP) heeft de afgelopen jaren in het verantwoordingsorgaan bij ABP van dichtbij kunnen zien hoe het huidige systeem functioneert. Een groot probleem op dit moment is dat het geld van iedereen in één grote pot verdwijnt. Wij zien in de praktijk hoe dit tot onnodige complexiteit en conflict leidt.
Een eenvoudiger pensioensysteem
LvOP is daarom voorstander van een eenvoudiger systeem. Een systeem met meer zeggenschap voor de deelnemers en gepensioneerden. Een systeem op basis van persoonlijke pensioenvermogens. Uw pensioenpremie moet niet in de grote pot verdwijnen, maar worden bijgeschreven op uw persoonlijke pensioenrekening. Dit geeft u niet alleen meer inzicht in wat er voor u is gespaard, maar geeft ook de zekerheid dat uw geld niet al is uitgekeerd voordat u zelf met pensioen gaat. Het maakt bovendien het besturen van ABP veel eenvoudiger. Belangenconflicten over de collectieve pot geld zullen niet meer nodig zijn.
Risico’s delen blijft belangrijk
Betekent dat dat LvOP vindt dat er dan helemaal niets goeds is aan het huidige stelsel? Nee! Het huidige pensioenstelsel heeft ook sterke kanten. In een pensioenfonds worden risico’s gedeeld, zoals bijvoorbeeld het langlevenrisico. Dat onderdeel zien we in de basis graag behouden in een nieuw pensioensysteem.
Het is net als bij iedere andere verzekering. Je verzekert alleen de risico’s die je niet zelf wil of kan dragen. Het risico dat je langer leeft dan waarvan je pensioenuitkering (oorspronkelijk) is uitgegaan is een voorbeeld van een risico dat je niet wil (of kan) lopen. Stel dat je honderd jaar oud wordt, terwijl je pensioenuitkeringen op je tachtigste verjaardag al is gestopt…
Daartegenover staat dat als je overlijdt het restant van jouw pensioenvermogen ten goede komt aan de langerlevende-pensioendeelnemers. Dit is het principe achter het verzekeren van risico’s. Doordat we het langlevenrisico met elkaar delen kan een pensioenuitkering levenslang worden uitgekeerd.
Maar geen risico’s delen met toekomstige generaties
In het huidige pensioensysteem delen we echter ook allerlei risico’s waar LvOP graag een andere oplossing voor zou zien in het nieuwe stelsel. Risico’s delen met toekomstige generaties vinden we geen uitlegbare oplossing. Er zitten naar onze mening meer nadelen dan voordelen aan. We vinden het niet juist om een voorschot te nemen op de toekomstige pensioenopbouw van de kinderen (en kleinkinderen) van de huidige deelnemers. Dat is wat er nu juist wel gebeurt met de kortingsystematiek bij pensioenfondsen. Een pensioenfonds dat met een dekkingsgraad van 98% niet aan haar toekomstige verplichtingen kan voldoen, keert vandaag wel gewoon een volledige pensioenuitkering uit. Alleen als de dekkingsgraad lang onder de 100% blijft, wordt de uitkering, in stapjes, gekort.
Dat is alsof je bij de kassa van de supermarkt te weinig geld hebt om je boodschappen te betalen. Je krijgt je boodschappen mee en het bedrag dat je tekort komt wordt bij de persoon achter jou in de rij in rekening gebracht.
Afschaffen doorsneesystematiek
De overgang naar een persoonlijke pensioenpot voor iedereen betekent ook de afschaffing van de zogenaamde “doorsneepremie met doorsneeopbouw”. Deze systematiek betekent dat de premie van een jongere werknemer deels gebruikt wordt om het pensioen van een oudere werknemers te subsidiëren. Grofweg de helft van de inleg voor een 30-jarige komt nu ten goede aan de pensioenopbouw van zijn of haar oudere collega’s. In onze ogen is dit een onwenselijke situatie.
Persoonlijk pensioen blijft pensioengeld
Een persoonlijke pensioenrekening betekent overigens niet dat je dan ieder willekeurig moment naar het pensioenfonds kan gaan om je eigen potje op te eisen. Het pensioenfonds beheert jouw geld en keert het alleen aan je uit als je de pensioenleeftijd hebt bereikt. Wel kun je, desgewenst, meer eigen keuzes maken. Bijvoorbeeld hoe jouw pensioengeld belegd wordt.
Wat kan LvOP nu in het verantwoordingsorgaan doen?
Op dit moment is het persoonlijke pensioenvermogen nog toekomstmuziek. Politiek Den Haag en vakbonden en werkgevers moeten hiertoe besluiten. Zolang de persoonlijke pensioenpot nog niet bestaat, nemen we nog allemaal deel in dezelfde collectieve pensioenpot bij ABP. Juist daarom is het in de huidige situatie van groot belang dat we ABP kritisch blijven volgen!